Θα λέγαμε ότι το ψωμί αποτελεί την πεμπτουσία της Μεσογειακής Διατροφής (εξού και με τα άλλα σιτηρά βρίσκεται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας). Ειδικά στην Ελλάδα το ψωμί για τους Έλληνες είναι το ίδιο αναπόσπαστο όπως το νερό. Δε διανοείται τραπέζι και να μην έχει πάνω συνοδευτικό ψωμί, πολλές φορές ακόμη και με την υπερβολή «τρώω μακαρόνια με ψωμί»!
ΤΕΛΙΚΑ ΠΟΣΟ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΨΩΜΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΑΣ;
Θα δανειστούμε μια από τις πολλές παραδοσιακές παροιμίες που έχουν μέσα τη λέξη «ψωμί», η οποία καταδεικνύει το πόσο σημαντικό και θεμελιώδες είναι το ψωμί στη διατροφή μας: «Ο νηστικός καρβέλια ονειρεύεται».
Γιατί ονειρεύεται λοιπόν ο πεινασμένος ψωμί;
Θα σας πούμε γιατί… το ψωμί αποτελεί μία από τις βασικότερες πηγές ενέργειας του οργανισμού, καθώς έχει υψηλή διατροφική αξία και περιέχει μια καλή ποσότητα υδατανθράκων (γλυκόζη) που λειτουργεί ως καύσιμο. Αν σκεφτούμε ότι από την ενέργεια που μας δίνει η διατροφή μας μέσα σε ένα 24ωρο, το 40-55% αυτής προέρχεται από τους υδατάνθρακες, είναι κατανοητό γιατί το ψωμί, το οποίο συνδυάζεται με τόσους πολλούς τρόπους, είναι βασικό στοιχείο της διατροφής μας.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΕΙΔΗ ΨΩΜΙΟΥ;
Με μία μόνο βόλτα στο φούρνο της γειτονιάς είναι εύκολο να διαπιστώσουμε την τεράστια ποικιλία σε είδη ψωμιού. Άλλα λευκά και άλλα μαύρα, με σπόρους, με γεύσεις, άπειρα είδη που καλύπτουν όλα τα γούστα ακόμη και του πιο απαιτητικού. Γενικότερα το είδος του ψωμιού καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το είδος του άλευρου που χρησιμοποιούμε.
Λευκό ψωμί
Παρασκευάζεται από το αλεύρι που περιέχει μόνο τον κεντρικό πυρήνα των σιτηρών (ενδοσπέρμιο), αφού αφαιρεθεί το πίτουρο ή και το φύτρο. Υστερεί σε θρεπτική αξία σε σχέση με το ολικής άλεσης.
Ψωμί ολικής άλεσης
Για την παρασκευή του συγκεκριμένου ψωμιού χρησιμοποιείται αλεύρι ολικής άλεσης, το οποίο παράγεται από ολόκληρο τον σπόρο του σιταριού (δηλαδή αλέθεται όλος ο σπόρος), συμπεριλαμβανομένων του φύτρου-ενδοσπέρμιο και του πίτουρου (φλοιός). Το ψωμί ολικής άλεσης έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη Ε, και μέταλλα.
Μαύρο ψωμί
Στο σημείο αυτό είναι καλό να διαχωρίσουμε ότι δεν είναι όλα τα μαύρα ψωμιά και ολικής άλεσης καθώς το μαύρο ψωμί παρασκευάζεται από ανάμειξη λευκού αλεύρου και πίτουρου κι έτσι το ψωμί αποκτά καφέ χρώμα, χωρίς να είναι απαραίτητα ολικής άλεσης.
Χωριάτικο ψωμί ή ψωμί από προζύμι
Το αλεύρι του συγκεκριμένου ψωμιού παράγεται αποκλειστικά και μόνο από σκληρό σιτάρι και έχει χρυσοκίτρινο χρώμα. Έχει ελαφρώς ξινή γεύση λόγω της ζύμωσης με προζύμι φυσικής προέλευσης, το οποίο αποτελείται από καλλιέργειες γαλακτοβάκιλλων και ζυμομυκητών. Οδηγεί σε πολύ πιο ομαλή αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, βελτιώνει τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη δυσανεξία στη γλουτένη, διασπά ένα μεγάλο ποσοστό του φυτικού οξέος και δεν επιτρέπει στον οργανισμό μας να αφομοιώσει κάποια στοιχεία (σίδηρος, μαγνήσιο, ασβέστιο κ.λπ.) Τέλος, τα Προβιοτικά ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού με την αναστολή της ανάπτυξης παθογόνων μικροοργανισμών και με την καταστροφή τοξικών ουσιών.
Ψωμί από καλαμποκάλευρο
Παρασκευάζεται από αλεύρι καλαμποκιού, το οποίο παράγεται από την άλεση ολόκληρου του σπόρου του αραβοσίτου και έχει έντονο κίτρινο χρώμα.
Ψωμί σίκαλης
Ως πρώτη ύλη χρησιμοποιείται το αλεύρι σίκαλης, το οποίο είναι πολύ πλούσιο σε φυτικές ίνες, ιχνοστοιχεία (φώσφορο, μαγνήσιο, μαγγάνιο) και πρωτεΐνες, καθώς κι εδώ αλέθεται ολόκληρος ο σπόρος.
Πολύσπορο ψωμί
Πρόκειται για υψηλής διατροφικής αξίας ψωμί, πλούσιο σε φυτικές ίνες, βιταμίνες, αμινοξέα και θρεπτικά συστατικά. Από το όνομά του, καταλαβαίνουμε ότι παρασκευάζεται από διάφορα είδη σπόρων.
Ψωμί Ντίνκελ
Το αλεύρι Ντίνκελ προέρχεται από ένα αρχαίο δημητριακό, (καταναλώνεται πολύ στη Γερμανία) και είναι πιο εύπεπτο από το αλεύρι σιταριού, καθώς η γλουτένη που περιέχει αποτελείται από μεγαλύτερο αριθμό υδατοδιαλυτών πρωτεϊνών, με αποτέλεσμα οι θρεπτικές του ουσίες να απορροφώνται πιο εύκολα από το έντερο. Επίσης, φαίνεται να έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες συγκριτικά με το συνηθισμένο άλευρο ψωμιού.
Ψωμί Ζέας
Η Ζέα είναι ένα δημητριακό που καλλιεργείται και αυτό από την αρχαιότητα. Αυτό που σήμερα καλλιεργείται ως Ζέα είναι το δίκοκκο σιτάρι. Η Ζέα έχει περισσότερες φυτικές ίνες και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα σε σχέση με το σιτάρι. Περιέχει επίσης μεγαλύτερες ποσότητες λυσίνης και μαγνησίου. Ακόμα, θεωρείται πιο εύπεπτη από το σιτάρι και έχει χαμηλότερη περιεκτικότητα σε γλουτένη συγκριτικά με το σιτάρι.
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΜΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΙΔΗ ΨΩΜΙΟΥ (ΠΗΓΗ USDA)
| Ανά φέτα (30g) | Ψωμί λευκό | Ψωμί ολικής | Ψωμί σίκαλης | Ψωμί καλαμποκιού
| Ενέργεια Kcal | 79,1 | 80,6 | 78 | 98
| Πρωτεΐνες (g) | 2,4 | 4,1 | 2,55 | 1,26
| Λιπαρά (g) | 1,1 | 1,3 | 0,99 | 3,04
| Υδατάνθρακες (g) | 14,1 | 13,2 | 14,49 | 16,09
| Φυτικές Ίνες (g) | 0,7 | 2,3 | 1,7 | 0,4
| Σάκχαρα (g) | 1,3 | 1,9 | 1,16 | 8,26
| Ασβέστιο (mg) | 32,1 | 31,1 | 22 | 65
| Σίδηρος (mg) | 0,9 | 0,8 | 0,85 | 0,48
| Νάτριο(mg) | 160 | 128 | 181 | 58
| Θειαμίνη (mg) | 0,1 | 0,1 | 0,130 | -
| Ριβοφλαβίνη (mg) | 0,1 | 0,0 | 0,101 | -
| Νιασίνη (mg) | 1,1 | 1,2 | 1,141 | -
| Βιταμίνη Β6 (mg) | 0,0 | 0,1 | 0,022 | -
| Φυλλικό οξύ (μg) | 21,8 | 19,6 | 45 | -
ΕΝ ΤΕΛΕΙ, ΠΟΙΟ ΨΩΜΙ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΩ;
Δεν υπάρχει σωστή και λάθος απάντηση. Ανάλογα με τα γούστα μας ή αναλόγως την κατάσταση υγείας μας (π.χ. σε περίπτωση σακχαρώδη διαβήτη, δυσκοιλιότητας, πολυκυστικών ωοθηκών συστήνεται το ολικής, σίκαλης που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες) ενώ σε παθήσεις όπως ελκώδη κολίτιδα με διάρροια συστήνεται το λευκό ψωμί. Ενώ αν κάποιος έχει δυσανεξία στη γλουτένη συστήνεται το ψωμί που παρασκευάζεται αποκλειστικά από αλεύρι ρυζιού ή καλαμποκιού, φαγόπυρου κλπ.
ΜΥΘΟΙ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟ ΨΩΜΙ
1ος ΜΥΘΟΣ: Το ψωμί παχαίνει
Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει τρόφιμο το οποίο να ευθύνεται αποκλειστικά για την αύξηση του βάρους. Η ποσότητα της μερίδας παίζει το μεγαλύτερο ρόλο στις θερμίδες, παρά το είδος του τροφίμου. Το ψωμί είναι ένα πολύ θρεπτικό τρόφιμο και αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας του οργανισμού. Μια φέτα έχει περίπου 80 θερμίδες. Αν φάτε ένα κιλό ψωμί τότε ναι, αυτό είναι ικανό να μας «παχύνει», αυτό όμως ισχύει και με κάθε άλλο τρόφιμο να καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες.
2ος ΜΥΘΟΣ: Δεν πρέπει να τρώμε ψωμί το βράδυ
Ναι, όντως το ψωμί περιέχει υδατάνθρακες αλλά αυτό δεν είναι πρόβλημα του υδατάνθρακα, αλλά καθαρά θέμα υπερβολικής κατανάλωσης φαγητού αλλά και το είδος του υδατάνθρακα (ολικής-λευκό) καθώς όταν τρως παραπάνω θερμίδες από αυτές που χρειάζεσαι είναι λογικό κάποιες να αποθηκευτούν ως λίπος στο σώμα σου.
3ος ΜΥΘΟΣ: Οι διαβητικοί απαγορεύεται να τρώνε ψωμί
Το ψωμί και δη το ψωμί ολικής-πολύσπορο-σίκαλης όχι μόνο έχει θέση στη διατροφή ενός διαβητικού στα πλαίσια μιας καλοσχεδιασμένης διατροφής από ένα διαιτολόγο, αλλά βοηθάει και στα φυσιολογικά επίπεδα του σακχάρου στο αίμα!
ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Το ψωμί δικαίως κατέχει εξέχουσα θέση στη διατροφή μας καθώς είναι πλούσιο σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά αναλόγως με το είδος που αποφασίζουμε να καταναλώσουμε και την κατάσταση υγείας μας.
Καιρός λοιπόν να απενοχοποιήσουμε το «κακόμοιρο» το ψωμί και να του φερθούμε όπως του αξίζει!
Δείτε παρακάτω εύκολες και ευχάριστες συνταγές που σίγουρα θα λατρέψετε!
